top of page
  • Yazarın fotoğrafıHilal Şen

İklim krizinin doğurduğu kavram: eko-anksiyete

İnsanlık bugün gezegen üzerindeki ekosistemlerin yenileyebileceğinden %75 daha fazla kaynak kullanıyor.


Dünyanın en önemli çevre problemlerinden biri durumuna gelen iklim değişikliği günümüzde en çok tartışılan küresel düzeydeki halk sağlığı sorunları ve tehditleri arasında yer almaktadır. İklim Değişikliği hem doğal faktörlerden hem de insan faaliyetlerinden kaynaklı iklim sistemini olumsuz etkileyen değişiklikler olarak ifade edilmektedir.


2022’de bize ayrılan dünyanın sonuna 28 Temmuz’da geldik. Senenin ilk 7 ayında dünyanın bir yıl içinde yenilenebilme kapasitesini tükettiğimiz için yılın geri kalanında 2023’ün kaynaklarına yönelmeye başlayacağız.


Bu bilgi oldukça endişe verici, değil mi…


"2018 senesinde Yale Üniversitesi tarafından yapılan ulusal bir ankete göre, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki insanların %69’u iklim değişikliğinden endişe duyuyor ve %51’i yaşananlar karşısında kendisini çaresiz hissediyor"


İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN RUH SAĞLIĞINA ETKİSİ NEDİR?


Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayımlanan bir çalışmada iklim değişikliğinin ilişkili olduğu psikolojik rahatsızlıklar depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu, madde bağımlılığı, çaresizlik ve kadercilik, sosyal ilişkilerde sorun yaşama, kimlik kaybı olarak nitelendirilmiştir.




iklim değişikliğinin doğal afetleri ve aşırı hava olaylarını tetiklediğini ve iklim değişikliğinin depresyon ile travma sonrası stres bozukluğuyla ilişkili olduğunu belirtmişlerdir.


iklim değişikliği temiz hava, yeterli gıda, güvenli içme suyu ve barınma imkanlarını tehdit etmekte, ruh sağlığı sorunlarına yol açmaktadır. İnsanların iklim değişikliğine ve çevresel bozulmalara karşı verdiği psikolojik ve duygusal tepkilere ilişkin bazı kavramlar oluşturulmuştur.


İklim anksiyetesi veya iklim değişikliğine karşı verilen olumsuz duygusal tepkilere ilişkin farkındalık artsa da bu tepkilerin yapısına dair çok az kavramsal netlik vardır. Ekoanksiyete , ekolojik keder (2018), solastalji , çevresel sıkıntı (2006), ekolojik stres ,travma öncesi stres bozukluğu, iklim değişikliği sıkıntısı ,iklim anksiyetesi bu kavramlar arasında yer almaktadır.


İklim değişikliğinin yarattığı olumsuz duygularından biri de artan anksiyetedir.


İklim anksiyetesinin umutsuzluk, güçsüzlük, endişe, çaresizlik gibi duyguları ortaya çıkardığı kabul edilirken, psikoterapistler iklim değişikliğinin insanlarda bıraktığı rahatsızlıkların psikolojik uygulamalara yol açtığını ve psikoterapi çerçevesinde tartışıldığını belirtmişlerdir.


Eko-Anksiyeteyle Nasıl Başa Çıkılır?


  • Kişisel alışkanlıklarınızı gözden geçirin

Daha sürdürülebilir gündelik yaşam pratikleri benimsemek, kişisel değerlerinizin çizgisinde gitmenize yardımcı olacağı için benlik duygunuzu geliştirmenize yardımcı olur.

Ayrıca başkalarını da bu alışkanlıkları benimsemeleri konusunda cesaretlendirebilirsiniz.

Karbon ayak izinizi ölçmek verdiğiniz etkiyi azaltma adına size fikir verir.

Taşıt kullanmak yerine bisiklete binmek veya yürümek gibi değişimler, karbon emisyonunuzu azaltırken fiziksel ve zihinsel sağlığınızı da geliştirir.

İklim koruma üzerine çalışan organizasyonlara ulaşarak çabalarınızın sınırlarını daha da genişletebilirsiniz.

  • Günlük hayat akışınız içinde size akıllı telefonunuz kadar yakın mobil uygulamalarla daha sürdürülebilir pratikler edinebilirsiniz.


  • Yaşadığınız toplulukla iletişime geçin

Mahallenizi bahçecilik, çöp toplama veya atık azaltma gibi çabalar etrafında örgütlemek eko-anksiyete duygusunun azalmasına yardımcı olur.




  • Çocukların stresini ve endişesini azaltmak için onlarla benzer endişeleri paylaştığınızı bilmelerine izin verin; sorularını dinleyin ve yaşlarına uygun şekilde cevaplamaya çalışın.


İklim değişikliği ile alakalı haberlerin sayısında görülen artış bir yandan insanları harekete geçirecek farkındalığı yaratırken diğer yandan bu haberlerden kaçamamak ve sosyal medyayı kötü haber almak pahasına sürekli aşağı kaydırmak (doomscrolling) dürtüsünü de tetikliyor. Bu derin çaresizlik, bazı durumlarda, harekete geçmeyi dahi zorlaştırıyor.




bottom of page