İklim adaleti istiyoruz

Son yıllarda Greta Thunberg aracılığıyla Dünyada daha sık duyduğumuz merakın ve duyarlılığın artmasını umduğumuz iklim değişikliğinden bahsetmek istiyorum.

İklim değişimi, düzeni etkileyen olumsuz sebepler bakımından şu anda Dünya için önemli bir tehdidi oluşturmaktadır. İklim değişikliğinden bahsederken sera etkisinin bu konu için ne kadar önemli olduğundan bahsetmeden olmaz.

SERA GAZININ KONTROLSÜZLÜĞÜ

Yerküre üzerinde yaşarken güneş enerjisiyle hem ısınıyor hem de aydınlanıyoruz. Dünya üzerinde bir atmosfer tabakası bulunmaktadır, bu tabaka gazlar bütününden oluşmasının yanı sıra dünyayı bir çarşaf gibi sarmaktadır. Güneş ışınları yerküreye çarpınca atmosfer sayesinde ihtiyacımız olan sıcaklık yerküreye yakın bir yerde mevcut hale geliyor. Sera etkisi dediğimiz olay ise, atmosfer gibi davranarak yerküreye daha kalın bir tabaka oluşturmaktadır. Bu durumda güneş ışınlarının yerküreye daha yakın kalmasına neden olmaktadır. Bahsettiğimiz bu yakınlık daha fazla sıcaklık anlamına gelmektedir. Bu sıcaklığı ise küresel ısınma olarak isimlendiriyoruz. Yerkürenin tamamı ısınmayla karşılaşırken bazı bölgelerinde gereğinden fazla bir soğuma meydana geliyor. Bir taraftan küresel ısınma sebebiyle buzullar erirken bir taraftan deniz seviyesinde yükselmeye sebep oluyor. Küresel ısınma dolayısıyla katı formdan sıvı forma geçen buzullar iç denizler seviyesinin yükselmesi sebebiyle Türkiye'yi de etkisi altına alıyor.

KÜRESEL ISINMA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ OLDU

İklim değişikliğinden bahsetmeden önce iklim nedir sorusu üzerinden konuya giriş yapalım. İklime; mevsim normallerinin ortalaması diyebiliriz. Yani Ağustos ayında havanın sıcak ve bulutsuz olmasını bekleriz. İklim değişikliğine bir örnek verecek olsak, İstanbul'da 70'li yıllarda bir yılda yaklaşık 30 gün kar yağmasından veya 2020'li yıllarda 5 gün kar yağışının olmasından bahsedebilir. Bu duruma ise iklim değişikliği denmektedir. İklim değişikliği iklim krizini ortaya çıkarmıştır. İklim krizi dediğimiz olay ise iklim değişikliğinin bu kadar gözle görünür olması ve hızla bu değişikliğin devam etmesidir. Greta Thunberg 2018 'den bu yana iklim krizine dikkat çekmek için grev yaparak insanlara bundan bahsetti

Çocuklar ve yetişkinlerin ilgisini kazandı ve bu olay politikacılara kadar ulaştı. Küresel iklim grevi ise tüm dünyaya ulaştı.

ATOMLAR BU KADAR TEHLİKELİ Mİ?

Sera gazı dünyayı atmosfer gibi sarıyor ama atmosfere göre daha kalın bir tabaka oluşturduğu için bu olayda sıcaklığın yerküreye daha yakın kalmasına sebep oluyor. Bir sürü sera gazı var fakat içlerinde en tehlikeli gazlar; karbondioksit, metan, diozottur.

Sera gazını toprağın 7 kat altında başka atomlarla fosil madde halindeyken çıkarıp kullanmaya başladık. Aslında karbon düşünüldüğü kadar zararlı ve kötü değildir. Sorun şu ki bu bileşikler ile gereğinden fazla karbondioksit olması ve giderek artmasıdır. Fosil yakıtları toprağın altından dışarı çıkarıp, işleyip, dağıtıp, salıyoruz. Bu salınım ya kömür ya petrol ya da metan(doğalgaz) aracılığıyla yapılmaktadır. Metan gazını üreten diğer bir etken ise endüstriyel hayvancılıktır.

Küresel ısınmanın %98'i insan eliyle salınan sera gazlarına bağlı şekilde oluşmuştur. 1950' den beridir küresel yağışlarda dengesiz bir artma meydana gelmiştir. Bazı yerler aşırı yağış alırken bazı yerler kurak kalmıştır. Bu aşırılığın sebebi ise atmosferin küresel ısınmayla beraber daha fazla nem tutmasıdır. Sanayi devrimiyle beraber karbondioksit seviyelerinin artışının büyük bir sebebi %85 oranıyla fosil yakıtlardır. Geri kalan % 15'lik kısmı ise toprak yapısının kalite kaybının değişmesinden kaynaklanıyor. Tarım mahsullerinde kullanılan hidrojen bazlı gübrelerden ortaya çıkan azot gazı da insan eliyle salınmaktadır.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLAŞMA

Hatırlarsanız, geçen sene Avusturya'da günlerce süren yangınlar meydana gelmişti. Afrika'da ise günlerce süren seller ve yağmurlar meydana gelmişti. Haritaya daha yakından baktığımızda ise Konya'da çölleşmenin başladığından bahsedebiliriz. Diğer ilimiz Manisa'da da bunun etkisini gözlemlemiştik. Bu durum yüzünden Manisalı çiftçiler her yıl don ve doluyla savaşmak zorunda kalıyorlar.

10 ağustostan itibaren Bozkurt'u çevreleyen dağlardaki köylerde metre kareye 453 kg yağış tespit edilmiştir. Bu rakamlar neredeyse 6 ay da yağan yağışın 2 günde yağdığı anlamına gelmektedir. İklim krizi artık dünya üzerindeki her kıtayı, bölgeyi, okyanusu etkileyerek tüm hava olaylarını kontrol altına almış durumdadır.